Për ata që nuk janë si dëbora

Valeria Dedaj

 

“Gay Parade” pritet të zhvillohet në 17 maj dhe në Tiranë. Kjo parandë e mundshme e modës së Gay-ve, ka shkaktuar shumë debat në Shqipëri. Ashtu si në shumë vende të botës, në ditën ndërkombëtare të homoseksualëve, lesbikeve dhe transeksualëve, në sheshet kryesore të Tiranës mendohet të ketë aktivitete për njohjen dhe respektimin e të drejtave të këtij komuniteti. Këto pakica të shoqërisë prej disa kohësh e kanë ngritur më fort zërin për t’i mbrojtur vetë të drejtat e tyre.

Me këtë paradë përkon dhe përkthimi në shqip i librit autobiografik të Tiziano Ferros “Trent’anni e una chiacherata con papa” (30 vjeç dhe një bashkëbisedim me babanë), i përkthyer në shqip nga Xhimi Lazri (Toena, 2012). Pavarësisht se librat shkruhen dhe përkthehen për arsye krejt të tjera nga paradat dhe manifestimet, përkthyesi Lazri konfirmon që “botimi i këtij ditari, ku autori pohon publikisht prirjet e tij homoseksuale, përkon rastësisht me paradën që përmendet  dhe pse përbën një kontribut të vërtetë, madje shumë serioz e efikas për mbrojtjen e të drejtave të njeriut në përgjithësi”.

Në “30 vjeç dhe një bashkëbisedim me babanë” Tiziano shkruan mendime të cilat mund të thuhen vetëm në një ditar. Në libër Tiziano është tepër i çiltër, i tejdukshëm por edhe i guximshëm. Nuk ka asnjë ngurrim që të shkruajë për vetminë, dyshimet, komplekset, frikërat, sindromat, neurozat. Një rrëfim që nis të shkruhet që në 1995-ën, botohet për të tjerët në një moshë të pjekur, në ditëlindjen e të tridhjetë. Në 400 faqet e këtij libri shkruhet historia e jetës personale të një djali që pavarësisht se është një artist dhe ai ka probleme, dyshime, shqetësime dhe pikëpyetje për veten. Turbullira e mendimeve në adoleshencë për mospranimin e homoseksualitetit, pamundësia për të dashuruar, mund ta kenë çuar shpeshherë dhe në gjendje depresive.

Publikimi i librit në Itali u bë më 20 tetor 2010, pothuajse në të njëjtën kur autori deklaron se  homoseksualitetin në revistën “Vanity Fair”. “Mi voglio innamorare di un uomo”, (Dua të dashurohem me një burrë) ishte titulli i intervistës që nuk mund të mos bënte bujë në mediat italiane.

Për përkthyesin në shqip vështirësia më e madhe ka qenë në përkthimin e titujve të disa këngëve, disa termave muzikore moderne. “Artistët janë shumë më tërheqës kur vënë veten në dyshim veten dhe artin e tyre, kur pohojnë që shpirtërisht janë si gjithë njerëzit e tjerë dhe jo superheronj”, thotë përkthyesi dhe vëren që “në Shqipëri kjo nuk ndodh, pothuajse fare”. Kopertina e librit “Trent’anni e una chiaçherata con papa” është e bardhë. Titullin i cili zë shumë pak hapësirë është me të zezë dhe emri e firma e këngëtarit me të kuqe. Dhe asgjë tjetër. Asnjë detaj të ilustruar me foto nga momentet e jetës së Tizianos, sepse ai ka qenë gjithmonë një njeri i rezervuar për jetën e tij private. Ky libër është veçse një konfirmim i asaj ndjesie. Rrugën drejt muzikës ai e ka pasur të gjatë, por dhe të vështirë. Në moshën 5-vjeçare prindërit i dhuruan një piano për Krishtlindje, e cila më vonë do t’i çelte të gjitha rrugët si artist. Në ditar tregon historitë e albumeve dhe këngëve të kompozuara prej tij. Shkruan për udhëtimet e gjata, shpeshherë të këndshme por dhe të lodhshme nëpër botë. Ai shkruan për studimet në Meksikë, vendimin për të jetuar në Londër ku shkoi për t’u fshehur nga ata që e deklaruan se ishte GAY  përpara se ai t’ia pranonte vetes këtë. Tani Tiziano ka dalë nga hija dhe kjo ishte një zgjedhje personale, edhe për të hequr atë koracë që e rrethonte prej vitesh. Tiziano nuk është djaloshi që duket në televizion, apo personi për të cilin kanë shkruar të tjerët. Në fletët e këtij ditari shkruhet se “111” është pesha maksimale që arriti në adoleshencë dhe jo thjesht titulli i njërit prej albumeve të tij. Ky është një libër të cilin nuk e ka menduar, nuk e ka kompozuar, nuk e ka strukturuar. Ka lindur vetvetishëm, duke ëndërruar, duke qarë, duke qeshur, duke vuajtur, duke parë, duke ndryshuar, duke shpresuar, duke dëgjuar. Po shkruante një nga faqet e këtij ditari kur gjeti forcën të shënonte: “Po, unë jam homoseksual”. Ndërsa për ta thënë me zë u desh të festonte 30-vjetorin e lindjes e të hidhte hapin e parë që do ta çlironte. Biseda më të atin, një nga njerëzit më të shtrenjtë që kishte në jetë, ishte vendimtare për deklaratën e të riut. I ati e pranoi pa kërkuar asnjë shpjegim, vetëm duke e i thënë: “Mëso të respektosh vetveten.”

Muzika

Tiziano Ferro (1980) është një këngëtar latin. Ai këndon në spanjisht, anglisht, frëngjisht dhe portugalisht. Është një nga katër anëtarët e tjerë të familjes Ferro, dy prindërit dhe vëllai i vogël, Flavio.

Në moshën shtatë vjeç regjistron këngën “Askush nuk është i vetëm”. Ndjek mësime për kitarë, kanto, piano dhe bateri. Në vitin 1996 i bashkohet korit ungjillor latin. Fillon të punojë  spiker, drejtues për disa stacione radiosh lokale në qytetin e tij, Milano, në Radio Muzika dhe në Radio Luna. Në vitin 1998 këndon me grupin rap ATPC këngën “Lëkura ime”, nga albumi “Trupi dhe shpirti”. Por e ardhmja e tij si këngëtar mbetej e paqartë. Prandaj ndjek studimet për Shkenca Komunikimi në Universitetin “La Sapienza” të Romës.

Sot qarkullojnë pesë albume të tij: “Rosso relativo” (2001), “111” (2003), “Nessuno è solo” (2006), “Alla mia età” (2008) dhe “L’amore è una cosa semplice” (2011).

Mediat për rastin “Tiziano”

Reagimet në media për autobiografinë e Tiziano Ferros kanë qenë më tepër pozitive. Gazetarët dhe dashamirësit e muzikës në përgjithësi e kanë përgëzuar kurajën dhe qëndrimin e artistit për të treguar të vërtetat e jetës së tij. Këngëtari homoseksual Fabri Fibra thotë se “shumica e mediave ka qenë neutrale në këtë temë, ose ka mbështetur zgjedhjen e Tizianos”. Gazetari Camillo Langone shkruan: “Sa keq Tiziano, që ju nuk mundët ta mbanit të fshehtë për vete këtë shije seksuale. Por ju e ndatë me publikun dhe jeta juaj do të vazhdojë ta mbajë fshehur motorin e artit tuaj që tani ju e keni djegur…”
Sipas Franco Grillini, gazetar dhe politikan i majtë, shembulli i Tizianos që ka dalë hapur, është për t’u vleërsuar, për kurajën dhe sinqeritetin.

Në Ballkan

Për herë të parë në botë parada gay është bërë në vitin 1969 në Grinuiç (Nju Jork, SHBA). Por në Ballkan vetëm Sllovenia dhe Kroacia e kanë bërë traditë këtë paradë. Në Serbi në vitin 2001 dhe në Sllovaki, Bullgari kjo paradë përfundoi në përplasje mes policisë e protestuesve. Në Greqi, që prej vitit 2005 nuk mbahet më një paradë gay. Ndërsa në Turqi një paradë e tillë u mbajt vjet në qendër të Stambollit. Kjo është cilësuar si më e madhja e mbajtur në vendet e Evropës Lindore. Në Bosnje, Maqedoni dhe Shqipëri nuk është mbajtur kurrë një paradë gay.

Debati në Shqipëri

Deklarata më e ashpër ndaj një iniciative të Ambasadës “Pink” për paradën e flamurit të LGBT në datë 17 maj, dita kundër homofobisë, është bërë nga kreu i legalitetit dhe zv/ministër i Mbrojtjes, Ekrem Spahia. “Ne jemi parti konservatore shqiptare, vlerësojmë trashëgiminë shqiptare si vlerë e rëndësishme për një komb. Unë s’kam ndonjë koment tjetër, vetëm t’i ‘kap në hu ato’. Hu është fjalë dialektore, por besoj se kuptohet, ose thënë ndryshe shkop gome”, ka thënë Zv/ministri i Mbrojtjes dhe kryetari i partisë Lëvizja e Legalitetit.

Berisha: Nuk e ndalojmë, jemi vend i lirë

Sipas kryeministrit Berisha, Shqipëria është një vend i lirë dhe nuk pengon asnjë manifestim, i çfarëdo lloji qoftë ai. “Shqipëria është vend i lirë, nuk mund të mendojë kush se ne do kufizojmë manifestimet, demonstratat, ky është kusht i lirisë. Ne kemi miratuar një ligj dhe ai ka qenë i domosdoshëm. Është e vërtetë që pakicat në plane të ndryshme kanë nevojë për një mbrojtje ligjore”, ka thënë kryeministri i Shqipërisë.

Parada e LGBT-së

Kreu i “Ambasadës Pink” Altin Hazizaj kërkoi që në Tirane të ngrihet flamuri i LGBT-së dhe t’i dorëzohet kryeministrit të Shqipërisë Sali Berisha në fund të paradës.

Shenim: Ky shkrim eshte prone e autorit te saj dhe Gazetes Shekulli. Ambasada PINK nuk eshte poseduese e te drejtave te autorit. I vetmi qellim per replikimin e ketij lajmi eshte tematika qe permban. Link-u origjinal i shkrimit eshte si vijon:http://www.shekulli.com.al/shekulli/2012/04/22/per-ata-qe-nuk-jane-si-debora/